Persvrijheid: Pijler van de Europese democratie

Onder het Belgische voorzitterschap werd de Europese verordening mediavrijheid aangenomen. Deze verordening heeft als doel om de vrijheid, diversiteit en redactionele onafhankelijkheid van de media te waarborgen. Denk daarbij onder andere aan bescherming tegen politieke inmenging en het recht op vrije informatie voor alle EU-burgers. Deze verordening bouwde voort op een eerder politiek akkoord van het Spaanse voorzitterschap. 

Ook binnen het Belgische voorzitterschapsprogramma voor de verschillende raadsformaties wordt er aandacht gegeven aan het belang van betrouwbare informatie voor het functioneren van een gezonde democratie: 

Het Actieplan voor de Europese Democratie en het Pakket voor de Verdediging van de Democratie zijn verbonden aan de Belgische programmapunten. Het Belgische voorzitterschap is dan ook actief betrokken bij deze initiatieven.

Onder het Belgische voorzitterschap worden er stappen ondernomen om de volgende punten verder te waarborgen en realiseren, op basis van een voorstel van de Europese Commissie: 

• Meer mediavrijheid 

• Bestrijding van desinformatie 

• Vrije en eerlijke verkiezingen 

Het eerste actieplan trad in werking in 2020. Eind 2023 kwam de Europese Commissie met praktische stappen om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. Onder het Belgische voorzitterschap trad de verordening Europese mediavrijheid in werking als deel van dit actieplan. Verdere punten op het gebied van persvrijheid zijn onder andere: 

• Journalisten beschermen tegen onrechtmatige juridische procedures 

• Oprichten van nationale ondersteuningsdiensten voor de veiligheid van journalisten 

• Verder tegengaan van desinformatie, ook op online platformen 

Onder het voorzitterschap werden de Belgische plannen voor de verdediging van de democratie voorgesteld aan de Raad op 29 januari. Hieronder vallen onder andere het beschermen van de vrijheid van meningsuiting, en het tegengaan van buitenlandse inmenging (bijvoorbeeld bij desinformatie of nepnieuws). Mediavrijheid is één van de drie pijlers van dit pakket. 

Verder gaf de Raad op 11 maart haar goedkeuring voor de Verordening informatiemanipulatie en buitenlandse inmenging in verkiezingen. 

Ter gelegenheid van de Dag van de Persvrijheid op 3 mei organiseerde het Belgische voorzitterschap het panel mediavrijheid. Hierbij waren media-expert Katrien Thienpont, Oekraïens journalist Olena Abramovych èn de welbekende Belgische cartoonist Philippe Geluck aanwezig. Één van zijn cartoons (Le Martyre du Chat) werd uitgewerkt als standbeeld ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo. Samen bespraken zij de vrijheid van de media in Europa, en hoe we deze kunnen blijven beschermen.